14.10.2025

Թեմա՝ Գումարման տեղափոխական և զուգորդական  օրենքները

Տեսական մաս 

Գումարման տեղափոխական օրենքը՝

Գումարելիների տեղերը փոխելիս գումարը չի փոխվում։

Օրինակներ՝ 3+8=8+3=11

118+250+82=118+82+250=200+250=450 ։

Գումարման զուգորդական օրենքը՝

Եթե երկու թվերի գումարին գումարվում է երրորդ թիվը, արդյունքը հավասար կլինի այն թվին, որը ստացվում է, եթե առաջին թվին գումարվում է երկրորդ և երրորդ թվերի գումարը։

Օրինակ՝

(39+13)+87=39+(13+87)=139

Առաջադրանքներ

  1. Կիրառելով գումարման տեղափոխական օրենքը հաշվել առավել հարմար եղանակով՝

Օրինակ՝   150+200+250=150+250+200=400+200=600

393+600+7+3000=3000+600+393+400=4000

796+200+4+450=796+4=800+650=1450

38000+6550+2000=400000+6500=46500

6480+224+500+20=6500+724=7224

12000+6214+8000=200000+6214=262140

7480+364+500+20=7500+864=8364

  1. Կիրառելով գումարման զուգորդական օրենքը հաշվել առավել հարմար եղանակով՝

Օրինակ՝    189+70+30= (70+30) + 189=100 +189=289

139+14+84

1033+967+255

333+6667+1992

196+117+283

256+115+144

39+13+87

101+999+1001

57+60+40

3.  Կիրառի՛ր զուգորդական օրենը  և հաշվի՛ր արտահայտության արժեքը:

  • 120 + 800 + 200 + 40
  • 415 + 392 + 8 
  • 330 + 700 + 300 + 15
  • 540 + 60 + 493 + 7
  •  450 + 50 + 395 + 5

4. Կիրառելով գումարման տեղափոխական և զուգորդական օրենքները հաշվել առավել հարմար եղանակով՝

62+12+38

64+18+36

393+8+92+107

275+8+25+92

276+9+24+91

1035+49+465+101

654+17+346+250+750

Մայրցամաքներ և օվկիանոսներ

Մայրցամաքներ և աշխարհամասեր

Ինչպես գիտենք, Երկիր մոլորակը բաղկացած է ջրային և ցամաքային տարածքներից, որոնց ընդհանուր մակերեսը 510 մլն կմ² է:

Երկրագնդի և Լուսնի տեսքը տիեզերքից

земля-и-луна-фото-из-космоса.jpg

Ընդ որում ջրային տարածքներն ավելի քան 2 անգամ մեծ մակերես են զբաղեցնում, քան ցամաքայինները:

Աշխարհագրական Մեծ հայտնագործությունների ժամանակներից մինչև մեր օրերն իրականացված բազմաթիվ հետազոտություններն ապացուցել են, որ բոլոր օվկիանոսներն անմիջականորեն կամ նեղուցների ու ջրանցքների միջոցով կապված են միմյանց հետ և միասին կազմում են Համաշխարհային օվկիանոսը:

Եթե դիտենք աշխարհի քարտեզը, առաջին իսկ հայացքից կնկատենք, որ Երկրագնդի մակերևույթը բաժանված է ցամաքային և ջրային տարածքների: Երկրագնդի ցամաքի խոշորագույն տեղամասերը, որոնք շրջապատված են ծովերով ու օվկիանոսներով, կոչվում են մայրցամաքներ: Մայրցամաքները վեցն են՝ Եվրասիա, աֆրիկա, Հյուսիսային Ամերիկա, Հարավայի Ամերիկա Անտարկտիդա, Ավստրալիա: Ամենամեծը Եվրասիան է: Այս մայրցամաքում է գտնվում մեր հայրենիքը՝ Հայաստանը: Միակ մայրցամաքը, որը ծածկված է հսկա սառույցի շերտով, Անտարկտիդան է:

Կան նաև ցամաքի համեմատաբար փոքր մասեր, որոնք բոլոր կողմերից շրջապատված են ջրով և ցրված են օվկիանոսներում, ծովերում, լճերում: Դրանք կղզիներ են: Ամենից շատ կղզիներ կան խաղաղ օվկիանոսում: Երկրագնդի ամենամեծ կղզին Գրենլանդիան է: Այն գտնվում է Հյուսիսային Սառուցյալ օվկիանոսում և գրեթե ամբողջությամբ սառցածածկ է:

Օվկիանոսները Երկրի մակերևույթի՝ ջրով լցված հսկայական գորգերն են: Դրանք չորսն են՝ Խաղաղ, Հնկական, Ատլանդյան, և Հյուսիսային Սառուցյալ օվկիանոսները: Ամենամեծը խաղաղ օվկիանոսն է: Այն այդպես է անվանել ծովագնաց Ֆ. Մագելոնը՝ առաջին եվրոպացին, որը կտրել-անցել է Խաղաղ օվկիանոսը նաև ամենախորն է:

Հարցեր և առաջադրանքներ

  1. Ի՞նչ է օվկիանոսը:
  2. Օվկիանոսները Երկրի մակերևույթի՝ ջրով լցված հսկայական գորգերն են:
  3. Թվարկի՛ր օվկիանոսները:
  4. Դրանք չորսն են՝ Խաղաղ, Հնկական, Ատլանդյան, և Հյուսիսային Սառուցյալ օվկիանոսները:
  5. Ի՞նչ է մայրցամաքը:
  6. Երկրագնդի ցամաքի խոշորագույն տեղամասերը, որոնք շրջապատված են ծովերով ու օվկիանոսներով, կոչվում են մայրցամաքներ:
  7. Թվարկիր՝ մայրցամաքները:
  8. Ի՞նչ է կղզին:
  9. Մայրցամաքները վեցն են՝ Եվրասիա, աֆրիկա, Հյուսիսային Ամերիկա, Հարավայի Ամերիկա Անտարկտիդա, Ավստրալիա

Работа на 13-17.10

молодой, белая, высокий, жёлтое, глупый, большое, красные, холодная, голубое, красивая, вишнёвое, коричневые, самый любимый, чёрный, низкая, хорошие, зелёная, своя, новый, серое, умные, плохой, самый дорогой, громкий, дешёвая, самое интересное, родные, свой, осенний, горячий, культурные, самое тёплое, важный, светлый, синие, главный, старая, мужской, правильный, своё, тихие, цветное.

какой?какая?какое?какие?
          молодой тупая простое тупые

71.  Выберите правильный вариант:

интересный… а) место; б) площадь; в) музейПлохая… а) пальто; б) книга; в) вино
высокое… а) дерево; б) спортсменка; в) баскетболистинтересные… а) экскурсия; б) люди; в) история
 любимое… а) место; б) лес; в) собакахороший… а) юрист; б) кафе; в) дома
тёплые… а) хлеб ; б) утро; в) вечераЧёрная… а) икра; б) рояль; в) пианино
умная… а) девочка; б) жираф; в) кошкимолодой… а) режиссёр; б) учительница; в) журналисты
зелёная… а) парк; б) улица; в) сумкидешёвые… а) ресторан; б) книга; б) билеты
новые… а) словарь; б) фото; в) очкитёплое… а) чай; б) море; в) вода
коричневые… а) брюки; б) шкаф; в) юбкастарая… а) площадь; б) костюм; в) метро
светлая… а) комната; б) брюки; в) кабинетглупый… а) щенок; б) курица; в) люди
вишнёвое… а) мороженое; б) торт ; в) садыголубое… а) чашка; б) вазы; в) небо
низкий… а) столы; б) диван; в) ёлкалюбимые… а) сумка; б) бабушка; в) книги
самый умный… а) люди; б) ученик; в) ученицасамое вкусное… а) чай; б) мороженое; в)  яблоки
свой… а) имя; б) квартира; в) домсамый плохой… а) этаж; б) дорога; в) метро
самая высокая… а) гора; б) баскетболист; в) зданиесвои… а) деньги; б) адрес; в) окно
 самые родные… а) человек; б) люди; в) вещьсамое хорошее… а) такси; б) фильм; в) экскурсияя
эта… а) ночь ; б) утро; в) деньте… а) вещи; б) ребёнок; в) такси
то… а) окно; б) собака; в) столэтот… а) учитель; б) учительница; в) пальто
самые зелёные… а) парк; б) улица; в) садыта… а) стюардесса; б) дедушка; б) дети

Մաթեմատիկա

64 + 36=100

64 + 24=88

77 + 48=125

49 + 7 = 56

2. Գտնել անհայտ բաղադրիչը

55 + 32 =87

16 + 57 = 74

15 + 225 = 240

23 + 200 = 223

3. Գտնել նվազելին՝

* 57_12 = 45

*108 — 24 = 84

*256 — 78 = 178

* 317— 63 = 254

4. Գտնել հանելին՝

39 — 27 = 12

78 — 72 = 6

99 — 50 = 49

145 — 47 = 98

Կատարեք գումարում

Արան գնել է 5 թութակ, իսկ Հայկը՝ 7 թութակ: Հայկը վճարել է
1600 դրամով ավելի, քան Արան: Նրանցից յուրաքանչյուրը
որքա՞ն է վճարել իր գնած թութակների համար:

6․ Սոնան գնել է 5 տուփ կարագ, իսկ Աննան՝ 2 տուփ: Սոնան
վճարել է 4500 դրամով ավելի, քան Աննան: Նրանցից
յուրաքանչյուրը որքա՞ն է վճարել իր գնած կարագի համար:

4500:3=1500

1500×3=7500

2×1500=3000

8․ Հայկը ծրագրել էր գնել 4 կգ խաղող: Սակայն նա, հավանելով
խաղողը, որոշեց գնել 6 կգ` դրա համար լրացուցիչ վճարելով
ևս 1400 դրամ: Հայկը որքա՞ն գումար վճարեց 6 կգ խաղող
գնելու համար:

1400:2=700

6×700=4200
9․ Տատիկը պետք է գներ 3 կգ միս: Սակայն պարզվեց, որ իր
ընտրած մսի կտորը 5 կգ է, և դրա համար վճարեց նախատեսված
գումարից 4800 դրամ ավելի: Որքա՞ն գումար տատիկը վճարեց
5 կգ միս գնելու համար:

2530 + 70=

2530
+70
2600


525 + 305=

525+
305
830


2805 + 3250=

2805+
3250
7055

11․ Կատարեք հանում

6985 — 326=

6985
326
3725

9876 — 907=

9876
907
9979

Untitled

Выберите правильный вариант:

Это красивая… а) море; б) улица; в) город

Это плохой… а) фильм; б) книга; в) вино

Это высокое… а) дом; б) девушка; в) здание

Это интересный… а) экскурсия; б) человек; в) кино

Это дорогой… а) машина; б) костюм; в) кафе

Это хороший… а) женщина; б) фото; в) компьютер

Это тёплое… а) вода; б) пюре; в) вечер

Это чёрная… а) телефон; б) кошка; в) пианино

Это умная… а) режиссёр; б) собака; в) кино

Это молодой… а) юрист; б) дерево; в) спортсменка

Это маленький… а) рыба; б) яблоко; в) телевизор

Это дешёвое… а) ресторан; б) книга; б) кафе

Это цветное… а) словарь; б) фото; в) картина

Это горячий… а) чай; б) какао; в) вода

Это холодная… а) море; б) вечер; в) вода

Это большая… а) площадь; б) парк; в) окно

Это старое… а) аудитория; б) пальто; в) альбом

Это глупая… а) фраза; б) юмор; в) предложение

Это вишнёвый… а) дерево; б) юбка; в) торт

Это коричневый… а) шкаф; б) ваза; в) пальто

Это низкий… а) здание; б) диван; в) ёлка

Это жёлтое… а) сумка; б) такси; в) цвет

Это синее… а) тетрадь; б) зонт; в) небо

Это новый… а) комедия; б) район; в) слово

Это громкая… а) музыка; б) диск ; в) место

Это тихий… а) сад; б) станция; в) время

64. Допишите окончания. Задавайте вопросы какой?; какая?; какое?; какие?

Зелёное… дерево – зелёные… деревья;

высокий дом – высокие… дома;

большой словарь – большие словари;

умный человек – умные люди;

дорогоя вещь – дорогие вещи;

хороший друг – хорошие друзья;

красивое здание – красивые здания;

новая машина – новые машины;

тёмная ночь – тёмные ночи;

жёлтый лимон – жёлтые лимоны;

интересны фильм – интересные фильмы;

дешёвый билет – дешёвые билеты;

низкое кресло – низкие кресла;

красное яблоко – красные яблоки;

маленькая площадь – маленькие площади;

тёплый день – тёплые дни;

синяя чашка – синие чашки;

шоколадный торт – шоколадные торты;

солнечный день – солнечные дни;

солёный огурец – солёные огурцы;

зимний вечер – зимние вечера;

модный костюм – модные брюки;

ветреная улица – ветреные улицы;

входной билет – входные билеты;

оперный театр – оперные театры;

музейный экспонат – музейные экспонаты;

выходной день – выходные дни.

Выберите правильный вариант:

Какое небо? а) синяя; б) синее; в) синий

Какой цветок? а) красный; б) красная; в) красное

Какая ночь? а) чёрный; б) чёрное; в) чёрная

Какой ресторан? а) хороший; б) хорошая; в ) хорошее

Какой дом? а) новый; б) новая; в) новое

Какое платье? а) белая; в) белое; в) белый

Какая мама? а) молодая; б) молодой; в) молодое

Какая вода? а) голубое; б) голубой; в) голубая

Какой чай? а) чёрное; б) чёрный; в) чёрная

Какая машина? а) хороший; б) хорошая; в) хорошее

Какое яйцо? а) жёлтый; б) жёлтое; в) жёлтая

Какой цвет? а) коричневый; б) коричневая; в) коричневое

Какое вино? а) красная; б) красный; в) красное

Какой день? а) добрый; б) добрая; в) доброе

Какое утро? а) серое; б) серый; в) серая

Какой стул? а) зелёный; б) зелёное; в) зелёная

Выберите правильный вариант:

Первое… а) воскресенье; б) день; в) книга

Четвёртый… а) число; б) класс; в) чашка

Второй… а) здание; б) этаж; в) дверь

Десятое… а) вопрос; б) дело; в) улица

Седьмая… а) номер; б) комната; в) окно

Третий… а) ребёнок; б) число; в) страница

Третья… а) яблоко; б) сын; в) дочка

Первый… а) класс; б) слово; в) буква

Untitled

Թեմա՝ ԳՈՒՄԱՐԻ ԵՎ ՏԱՐԲԵՐՈՒԹՅԱ ԱՆՀԱՅՏ ԲԱՂԱԴՐԻՉՆԵՐԻ ԳՏՆԵԼԸ

1․ Գտի՛ր անհայտ բաղադրիչը

5564 – 2709= 3485

2709 =5564-3485

2079 = 2079

4607 – 2329 = 2278

4444 – 1667= 2777


5005 – 2007= 2998


34392 – 178 = 34570

34748=34570+178

34748=34748


23 704– 124 = 23580

54 008 – 246 = 54570


– 421 = 53587

Գտի՛ր անհայտ գումարելին և կատարի՛ր գումարում.

Օրինակ ՝ 902 xx+ 348 = 1250

1598=1250-348=902

3001 + 2436 = 5437

* + 365 = 398

467 + * = 6278

2. Կարգային գումարելիների գումարը ներկայացնել թվի տեսքով

* x 1000 + * x 100 + 3x 1 = 87 * * *

3. Գնացքը երկու օրում անցավ 1255 կմ ճանապարհ: Երկրորդ օրն այն անցավ 25 կմ-ով պակաս ճանապարհ, քան անցել էր առաջին օրը: Որքա՞ն ճանապարհ է անցել գնացքը երկու օրում:

4. Մտապահել եմ մի թիվ, որը մեծացրել եմ 708–ով և արդյունքը
կրկին մեծացրել եմ 22–ով: Արդյունքում ստացել եմ 2040: Ո՞ր
թիվն եմ մտապահել:

708+22=730

2040-708=1310

1310+708=2018+22=2040


5. Եթե Արայի մտապահած թիվը փոքրացնենք 54–ով և
ստացված թիվը մեծացնենք 154–ով, կստանանք 350: Ո՞ր
թիվն է մտապահել Արան:

154+54=208

Ավ․ Իսահակյան․ «Նուկիմ քաղաքի խելոքները»

Հեքիաթի վերաբերյալ ամփոփիչ թեսթ | Other Quiz - Quizizz

Ժամանակով մի քաղաք է եղել՝ Նուկիմ անունով: Անունը կա, բայց տեղը մինչև հիմա հայտնի չէ: Այս քաղաքը ցուրտ է եղել՝ երկու ձմեռ, մի ամառ: Մի օր ժողովուրդը հարայ-հրոցով հավաքվում, ափ է առնում քաղաքի առաջավոր մարդկանց դռները.

-Էս քաղաքում էլ ապրել չի լինի, սառանք, ախպեր, սառանք: Ելեք պատգամ գնացեք թագավորի մոտ, գնացեք, թագավորին ասեք, թե որ երկու ամառ, մեկ ձմեռ չանի՝ մենք էս քաղաքում է՜լ մնացողը չենք:

– Ժողովրդի կամքը սուրբ է, – ասում են առաջնորդները, որ քաղաքի խելոքներն են լինում, խորհրդի են նստում և որոշում թագավորի մոտ գնալ խնդրելու և, թագավորի սիրտը շահելու համար էլ մի քսակ ոսկի նվեր են տանում ժողովրդի կողմից: Շինում են մի երկար նիզակ, նիզակի ծայրից կախում են քսակը և «թագավոր, որտեղ ես, գալիս ենք քեզ մոտ», ասում են քաղաքի առաջավորներն ու ճամփա ընկնում:

Մի ավանի միջով անցնելիս, տեսնում են խանութպանի մեկը կրակի բոցի պես մի բան է ծախում: Դրա տեսքը շատ է հրապուրում Նուկիմ քաղաքի պատգամավորներին:

– Էտ ի՞նչ ես ծախում, ախպեր, – հարցնում են նրանք:

– Տաքդեղ, – պատասխանում է խանութպանը:

Առաջին անգամն են տեսնում տաքդեղը, առաջին անգամն են լսում տաքդեղ անունը:

-Ուտելու բա՞ն է, – հարցնում են նրան:

– Ուտելու բան է, բա ո՜նց, – պատասխանում է խանութպանը:

– Որ էդպես է, մի կշեռք էդ ասածիցդ տուր:

Ավագ պատգամավորը տաքդեղից մի հատ կծում է, բերանը մրմռում է, աչքերը արցունքոտվում են, նետում է մյուսին, սա էլ մի կտոր կծում է, նետում է մյուսին: Էսպես մինչև վերջին պատգամավորը: Բերանները մրմռալով, աչքերը արցունքոտելով, խանութպանին հայհոյելով՝ շարունակում են ճանապարհը: Մի ուրիշ ավանով անցնելիս տեսնում են խանութպանի առաջ սալաների վրա դարսված… չեն իմանում ինչ:

– Էդ ի՞նչ ես ծախում, ախպեր:

– Խաղող:

Առաջին անգամն են տեսնում խաղողը, առաջին անգամն են լսում խաղողի անունը:

– Ուտելու բա՞ն է,- հարցնում են նրանք:

– Էն էլ ո՜նց, – պատասխանում է խանութպանը:

– Դե, մի կշեռք տո՛ւր:

Վճարում են, առնում, ուտում, համը բերաններն է մնում: Շրթունքները լիզելով, խանութպանին օրհնելով` շարունակում են ճանապարհը:

Մի ուրիշ ավանով անցնելիս տեսնում են խանութպանի մոտ կտոր-կտոր ճերմակ բաներ:

– Էդ ի՞նչ ես ծախում:

– Շաքար:

Շաքա՞ր….Ո՛չ տեսել էին, ո՛չ լսել:

– Ուտելու բա՞ն է,- հարցնում են նրանք:

– Էն էլ ո՜նց:

– Դե, մի կշեռք տո՛ւր:

Վճարում են, առնում, կռթկռթալով ուտում, համը բերաններն է մնում:

Գնում են, գնում, գիշերը վրա է հասնում: Նիզակը տնկում են գետնի մեջ, քսակով ոսկին ամրացնում նիզակին, իրենք պառկում են շուրջը, միամիտ քնում: Գողը ինչպե՞ս կարող է բարձրանալ վերև, նիզակի ծայրից կախված քսակը առնել, իսկի խելքի մոտ բա՞ն է:

Հակառակի պես գիշերը մի ճամփորդ է անցնում էդ տեղերով, տեսնում է մի տնկած ձողի շուրջը մարդիկ անուշ քնել են: Վեր է նայում` ձողի ծայրից բան է կախված: Վար է բերում ձողը, բաց անում քսակը, մեջը՝ դեղին ոսկի: Ոսկին դատարկում է իր խուրջինի մեջ, փոխարենը քսակի մեջ խիճ ու ավազ է լցնում, ձողը նորից կանգնեցնում:

Առավոտը Նուկիմ քաղաքի խելոքները շարունակում են իրենց ճանապարհը: Հարցնելով հասնում են թագավորանիստ քաղաքը: Գնում են, թագավորի դռանը կանգնում: Դռնապանը իմաց է տալիս պալատականներին, սրանք էլ թագավորին, թե Նուկիմ քաղաքից պատգամավոր են եկել: Թագավորը հրամայում է ներս կանչել նրանց:

Պատգամավորները թագավորին գլուխ են տալիս և բարև բռնած կանգնում են: Ավագ պատգամավորը քսակը մոտեցնում է թագավորին և ասում.

– Թագավո՛րն ապրած կենա, մենք Նուկիմ քաղաքի ժողովրդի կողմից ենք եկել խնդրանքով: Էս մի քսակ ոսկին էլ ժողովրդի կողմից քեզ նվեր ենք բերել: Մեր քաղաքը շատ ցուրտ քաղաք է. երկու ձմեռ, մեկ ամառ: Թե որ երկու ամառ, մեկ ձմեռ չանես, էլ մեր քաղաքում մենք մնացողը չենք, լավ իմացած լինես:

Մյուս պատգամավորները գլխով հաստատում են նրա ասածը:

Թագավորի գանձապահը, որ վերցրել էր քսակը, թագավորի ականջին փսփսում է, թե ոսկու տեղ խիճ ու ավազ է:

Թագավորը մտածում է` սրանք նպատակո՞վ են ոսկու տեղ խիճ ու ավազ բերել, թե՞ միամիտ սրտով: Փորձելու համար հրամայում է` նրանց առաջ մի մատուցարան սև սալոր դնեն` սև բոլոճների հետ խառը: Պատգամավորները վրա են պրծնում. ավագ պատգամավորն ասում է.

– Տղե՛րք, առաջ ոտավորն ուտենք` չփախչեն, անոտը մեր ծառան է:

Թագավորը տեսնում է նրանց խելքի չափը և դառնալով նրանց` ասում է.

– Գնացե՛ք ձեր տները, մինչև տեղ հասնեք, մեկ էլ ամառը եկած կլինի:

– Թախտիդ հաստատ մնաս, – ասում են պատգամավորները և ուրախ-զվարթ վերադառնում են իրենց քաղաքը:

Առաջադրանքներ

  1. Բացատրի՛ր ընդգծված արտահայտությունները։

ափ է առնում  – ձեռքի մեջ վերցնել

վրա են պրծնում  -հարձակվել

գլուխ են տալիս – գլխին հարվածել

 Վար է բերում – իջացնել ներգև

  1. Տեքստից դո՛ւրս գրիր բարդ բառեր։

պատգամավորն,

պատգամավորները

պատգամավորն

  1. Փորձիր շարունակել հեքիաթը

և այդպես նրանք ճանապարհ ընկան և հանդիպեցին մի հիմարի, հիմարը նրանց սխալ խորհուրդ տվեց նրան գանացին կորեցին։

  1. Գտի՛ր այն հատվածները, որտեղ երևում է նուկիմցիների «խելոք» լինելը:
  2. Վար է բերում ձողը, բաց անում քսակը, մեջը՝ դեղին ոսկի: Ոսկին դատարկում է իր խուրջինի մեջ, փոխարենը քսակի մեջ խիճ ու ավազ է լցնում, ձողը նորից կանգնեցնում:
  3. Բնութագրի՛ր թագավորին։

Թագավորը խելացի էր։

  1. Ի՞նչ է սովորեցնում այս հեքիաթը։

Հարգել մարդկանց

  1. Հորինի՛ր նմանատիպ հանելուկներ և նկարիր դրանցից մեկը։

Լրացուցիչ ընտանեկան առաջադրանք․ ընտանեկան ռադիոթատրոն

Հեքիաթը դերերով կարդացե՛ք և ձայնագրե՛ք։

Ավ․ Իսահակյան․ «Նուկիմ քաղաքի խելոքները»

Հեքիաթի վերաբերյալ ամփոփիչ թեսթ | Other Quiz - Quizizz

Ժամանակով մի քաղաք է եղել՝ Նուկիմ անունով: Անունը կա, բայց տեղը մինչև հիմա հայտնի չէ: Այս քաղաքը ցուրտ է եղել՝ երկու ձմեռ, մի ամառ: Մի օր ժողովուրդը հարայ-հրոցով հավաքվում, ափ է առնում քաղաքի առաջավոր մարդկանց դռները.

-Էս քաղաքում էլ ապրել չի լինի, սառանք, ախպեր, սառանք: Ելեք պատգամ գնացեք թագավորի մոտ, գնացեք, թագավորին ասեք, թե որ երկու ամառ, մեկ ձմեռ չանի՝ մենք էս քաղաքում է՜լ մնացողը չենք:

– Ժողովրդի կամքը սուրբ է, – ասում են առաջնորդները, որ քաղաքի խելոքներն են լինում, խորհրդի են նստում և որոշում թագավորի մոտ գնալ խնդրելու և, թագավորի սիրտը շահելու համար էլ մի քսակ ոսկի նվեր են տանում ժողովրդի կողմից: Շինում են մի երկար նիզակ, նիզակի ծայրից կախում են քսակը և «թագավոր, որտեղ ես, գալիս ենք քեզ մոտ», ասում են քաղաքի առաջավորներն ու ճամփա ընկնում:

Մի ավանի միջով անցնելիս, տեսնում են խանութպանի մեկը կրակի բոցի պես մի բան է ծախում: Դրա տեսքը շատ է հրապուրում Նուկիմ քաղաքի պատգամավորներին:

– Էտ ի՞նչ ես ծախում, ախպեր, – հարցնում են նրանք:

– Տաքդեղ, – պատասխանում է խանութպանը:

Առաջին անգամն են տեսնում տաքդեղը, առաջին անգամն են լսում տաքդեղ անունը:

-Ուտելու բա՞ն է, – հարցնում են նրան:

– Ուտելու բան է, բա ո՜նց, – պատասխանում է խանութպանը:

– Որ էդպես է, մի կշեռք էդ ասածիցդ տուր:

Ավագ պատգամավորը տաքդեղից մի հատ կծում է, բերանը մրմռում է, աչքերը արցունքոտվում են, նետում է մյուսին, սա էլ մի կտոր կծում է, նետում է մյուսին: Էսպես մինչև վերջին պատգամավորը: Բերանները մրմռալով, աչքերը արցունքոտելով, խանութպանին հայհոյելով՝ շարունակում են ճանապարհը: Մի ուրիշ ավանով անցնելիս տեսնում են խանութպանի առաջ սալաների վրա դարսված… չեն իմանում ինչ:

– Էդ ի՞նչ ես ծախում, ախպեր:

– Խաղող:

Առաջին անգամն են տեսնում խաղողը, առաջին անգամն են լսում խաղողի անունը:

– Ուտելու բա՞ն է,- հարցնում են նրանք:

– Էն էլ ո՜նց, – պատասխանում է խանութպանը:

– Դե, մի կշեռք տո՛ւր:

Վճարում են, առնում, ուտում, համը բերաններն է մնում: Շրթունքները լիզելով, խանութպանին օրհնելով` շարունակում են ճանապարհը:

Մի ուրիշ ավանով անցնելիս տեսնում են խանութպանի մոտ կտոր-կտոր ճերմակ բաներ:

– Էդ ի՞նչ ես ծախում:

– Շաքար:

Շաքա՞ր….Ո՛չ տեսել էին, ո՛չ լսել:

– Ուտելու բա՞ն է,- հարցնում են նրանք:

– Էն էլ ո՜նց:

– Դե, մի կշեռք տո՛ւր:

Վճարում են, առնում, կռթկռթալով ուտում, համը բերաններն է մնում:

Գնում են, գնում, գիշերը վրա է հասնում: Նիզակը տնկում են գետնի մեջ, քսակով ոսկին ամրացնում նիզակին, իրենք պառկում են շուրջը, միամիտ քնում: Գողը ինչպե՞ս կարող է բարձրանալ վերև, նիզակի ծայրից կախված քսակը առնել, իսկի խելքի մոտ բա՞ն է:

Հակառակի պես գիշերը մի ճամփորդ է անցնում էդ տեղերով, տեսնում է մի տնկած ձողի շուրջը մարդիկ անուշ քնել են: Վեր է նայում` ձողի ծայրից բան է կախված: Վար է բերում ձողը, բաց անում քսակը, մեջը՝ դեղին ոսկի: Ոսկին դատարկում է իր խուրջինի մեջ, փոխարենը քսակի մեջ խիճ ու ավազ է լցնում, ձողը նորից կանգնեցնում:

Առավոտը Նուկիմ քաղաքի խելոքները շարունակում են իրենց ճանապարհը: Հարցնելով հասնում են թագավորանիստ քաղաքը: Գնում են, թագավորի դռանը կանգնում: Դռնապանը իմաց է տալիս պալատականներին, սրանք էլ թագավորին, թե Նուկիմ քաղաքից պատգամավոր են եկել: Թագավորը հրամայում է ներս կանչել նրանց:

Պատգամավորները թագավորին գլուխ են տալիս և բարև բռնած կանգնում են: Ավագ պատգամավորը քսակը մոտեցնում է թագավորին և ասում.

– Թագավո՛րն ապրած կենա, մենք Նուկիմ քաղաքի ժողովրդի կողմից ենք եկել խնդրանքով: Էս մի քսակ ոսկին էլ ժողովրդի կողմից քեզ նվեր ենք բերել: Մեր քաղաքը շատ ցուրտ քաղաք է. երկու ձմեռ, մեկ ամառ: Թե որ երկու ամառ, մեկ ձմեռ չանես, էլ մեր քաղաքում մենք մնացողը չենք, լավ իմացած լինես:

Մյուս պատգամավորները գլխով հաստատում են նրա ասածը:

Թագավորի գանձապահը, որ վերցրել էր քսակը, թագավորի ականջին փսփսում է, թե ոսկու տեղ խիճ ու ավազ է:

Թագավորը մտածում է` սրանք նպատակո՞վ են ոսկու տեղ խիճ ու ավազ բերել, թե՞ միամիտ սրտով: Փորձելու համար հրամայում է` նրանց առաջ մի մատուցարան սև սալոր դնեն` սև բոլոճների հետ խառը: Պատգամավորները վրա են պրծնում. ավագ պատգամավորն ասում է.

– Տղե՛րք, առաջ ոտավորն ուտենք` չփախչեն, անոտը մեր ծառան է:

Թագավորը տեսնում է նրանց խելքի չափը և դառնալով նրանց` ասում է.

– Գնացե՛ք ձեր տները, մինչև տեղ հասնեք, մեկ էլ ամառը եկած կլինի:

– Թախտիդ հաստատ մնաս, – ասում են պատգամավորները և ուրախ-զվարթ վերադառնում են իրենց քաղաքը:

խուրջին-տոպռակ

ավար-գողոն

խանութպան-խանութի տեր

Առաջադրանքներ

  1. Բացատրի՛ր ընդգծված արտահայտությունները։
  2. Տեքստից դո՛ւրս գրիր բարդ բառեր։
  3. Փորձիր շարունակել հեքիաթը
  4. Գտի՛ր այն հատվածները, որտեղ երևում է նուկիմցիների «խելոք» լինելը:
  5. Բնութագրի՛ր թագավորին։
  6. Ի՞նչ է սովորեցնում այս հեքիաթը։
  7. Հորինի՛ր նմանատիպ հանելուկներ և նկարիր դրանցից մեկը։

Լրացուցիչ ընտանեկան առաջադրանք․ ընտանեկան ռադիոթատրոն

Հեքիաթը դերերով կարդացե՛ք և ձայնագրե՛ք։

Untitled

07․10․2025

Թեմա՝ ԲՆԱԿԱՆ ԹՎԵՐԻ ԳՈՒՄԱՐՈՒՄՆ ՈՒ ՀԱՆՈՒՄԸ

1․ Կազմի՛ր արտահայտություն: Անվանի՛ր արտահայտության
բաղադրիչները և հաշվի՛ր արժեքը:

250+350=800

  • Գումարելիներից մեկը 250 է, իսկ մյուսը350:
  • Նվազելին 600 է, իսկ հանելին 250:

600-250=450

2․ Ներկայացրո՛ւ արտահայտության տեսքով: Անվանի՛ր
արտահայտության բաղադրիչները և հաշվի՛ր արժեքը:

  • 4245 և 215 թվերի գումարը: 4245+215=4460
  • 455 և 150 թվերի տարբերությունը: 455-150=305
  • 245, 215 և 250 թվերի գումարը: 245+215+250=710
  • 225 և 105 թվերի տարբերության և 250–ի գումարը:225+105-250=370

3․ Կարդա՛ արտահայտությունը և ասա՛ արժեքը:
4000 + 2500=6500
4000 – 2500=1500
2500 + 600 – 300=2800

2500 + 600 – 300=2800
2500 – (600 – 300)=2200
2500 – (600 + 300)=1600

4. Կատարի՛ր գումարում

658 + 325=

658+
325
983

987 +225=

987+
225
1212

Համո Սահյան

Նկար

Ձկնիկն առվին խուտուտ տվեց,
Եվ առուն՝ պարզ ու անբիծ
Քրքջալով ուշաթափվեց
Ու ձորն ընկավ քարափից…
Զարկվեց քարին, ուշքի եկավ,
Շուրջը նայեց կասկածով
Եվ մի կապույտ ժպիտ շուրթին՝
Ճամփա ընկավ դեպի ծով:

Հարցեր և առաջադրանքներ՝

  1. Դուրս գրիր անծանոթ բառերը և բացատրիր:

քրքջալով,-բարձլ ցիցաղով

քարափից-ջայռոտ ափ

  1. Թվարկի՛ր հերոսներին և բնութագրի՛ր նրանց:

ձկնիկը-նա սիրում է առվակի հետ խաղալ

առվակ-նա սիրում է բոլորին օգնել

  1. Հորինի՛ր վերնագիր բանաստեղծության համար:

օգնող առվակը ձկնիկներին օգնումեր որ ձկնիկները ծով հասնեն

  1. Ինչպե՞ս կնկարազարդեիր բանաստեղծությունը, պատմի՛ր:

առվակը ձկնիկներին օգնում է որ ծավ հասնեն – իսկ ձուկը հակառակը խանգարում էր

  1. Հորինի՛ր երկխոսություն ձկնիկի և առվի միջև:

-Բարև ձկնիկ,-ասաց առվակը

-ողջույն ձկնիկ,-ասաց առվակը

Լրացուցիչ աշխատանք`

Նկարի՛ր բանաստեղծությանը համապատասխան նկար: